2

BEĞENDİM

ABONE OL

News

1

Bundan iki gün önce The Hindu gazetesinde Ilan Pappé’a ait ilginç bir yazı yayınlandı. “Tek-devletli çözüm, Filistin’in önündeki yol” başlıklı ve 26 Mayıs 2021 tarihli bu yazısında Pappé, “İsrail’e etnik temizlik için dokunulmazlık sağlayan iki-devletli çözüm önerisinin tüm önermesi yanlıştır” gibi bir iddiada bulunmaktadır.[1] Bu yazıdan ve hatta İsrail’in Filistinlilere yönelik vicdansız saldırılarından önce 2021 yılı başında Romana Rubeu ve Ramzy Baroud’un Ilan Pappe ve Filistinli İsrail vatandaşı Awad Abdelfattah ile yaptığı röportajda da aynı ana fikrin altı çizilmektedir: “Tek-devlet oyunu değiştirir.”[2] Buna göre;

“İki-devletli çözüm hiçbir zaman uygulanabilir olmadı. Yahudi yerleşimcilerin Batı Şeria’ya geldikleri Haziran 1967 savaşından birkaç hafta sonra belki biraz uygulanabilir görülmüştür. Fakat o zaman bile uygulanabilir değildi, çünkü başlangıcından ve geç 19. yüzyılda Filistin’e varışından beri [var olan] Siyonist hareketin temel politikasına uymuyordu. Siyonizm, bir yerleşimci-sömürge hareketidir ve İsrail bir yerleşimci-sömürge devletidir.”[3]

Bu farklı yaklaşımı, meseleyi okuma tarzı ve çözüm önerisi nedeniyle Ilan Pappé tüm dünyada ve elbette Türkiye’de dikkat çekmektedir. Pappé’a ait tek-devletli çözüm argümanının ne kadar geçerli, kendi içinde tutarlı ve en önemlisi de verimli olabileceği ayrıca değerlendirilebilir, ama taraflara dışarıdan bir gözle ve bilimsel yaklaştığı hemen anlaşılabilmektedir. Bu nedenle İngiltere’de tanınmış bir üniversite olan Exeter Üniversitesi’nde sosyal bilimler ve uluslararası ilişkiler çalışmaları profesörü olup hâlihazırda aynı üniversitenin Filistin Çalışmalarının sorumlusu ve Etno-Politik Çalışmalarının eş-sorumlusu olarak çalışan Pappé’a, onun bilimsel çalışmalarına, Filistin meselesine dair görüşlerine ve entelektüel değerlendirmelerine yakından bakmakta fayda vardır.

Ilan Pappé, İsrail’in Hayfa kentinde 1954 yılında doğmuş, büyümüş ve öncelikle İsrail’de çalışmış sonradan İngiltere’ye gelmiş bir tarihçi ve sosyal aktivisttir. Kitaplarından anlaşılabildiği kadarıyla Noam Chomsky ile benzeşen bir entelektüel duyarlılığa sahip olan araştırmacı, özellikle Frantz Fanon ve Edward W. Said gibi kendisinin ifadesiyle 20. yüzyılın ikinci yarısının en nitelikli ve etkin entelektüellerinden ilham almaktadır.[4] Araştırma ve yayınları neredeyse bütünüyle Ortadoğu, İsrail ve Filistin üzerine olan Pappé’ın iki temel argümanı bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, Ortadoğu ve özellikle İsrail’de İsrailliler ile Filistinliler arasında her ne oluyorsa uluslararası sistemin bölgesel bir karşılığı veya bileşeni niteliğinde meydana gelmektedir. Bu, dışsal bir faktördür ve uluslararası siyasi ve ekonomik dengeler kesinlikle temiz değildir. İkinci argüman, sonradan İsrail’e yerleşmiş Yahudi insanların bilinçleri, geriye dönük olarak bütün insanlık tarihini gerçeğe aykırı bir şekilde içeriklendirmiş Siyonist bir tarihyazımının anlatımıyla yanlış bir yönelimle koşullandırılmaktadır. Daha açık bir deyişle, 19. yüzyılın sonlarından beri Filistin bölgesinde olan ve 1948’de İsrail’in kuruluşundan itibaren de etkinliğini artıran Siyonizm, Yahudi vatandaşlarını daha çocukluklarından itibaren yanlı tarih anlatımıyla manipüle etmektedir. Bir gerçek tarih vardır, bir de oluşturulmuş bir tarih vardır ve Siyonist tarihyazımı yapısöküme uğratıldığında İsrail’deki tarih anlatılarının gerçeği yansıtmadığı fark edilebilmektedir. Bu argüman da İsrail’deki içsel bir faktöre dayanmış olmaktadır. Ayrıca Pappé, Said’den aldığı ‘temsil’ ve ‘enternasyonal politikanın aritmetik soyutlamaları’ kavramlarına tarihyazımı ve ekonomi gerçeğini ekleyerek tıpkı Said gibi Filistin sorununu bütün insanlığın ortak bilimsel sorunu haline getirmektedir.[5] Buna göre, çoğunluğu Avrupalı Yahudi göçmen yerleşimcilerden oluşturulmuş ve Siyonist tarih anlatısıyla bilinci kirletilmiş İsrail tüm dünyada kendine özgü zorlama bir devlettir. Belki ona benzer başka örnekler de başka tarihlerde veya şu anda mevcuttur, ama İsrail bunlar içerisinde en özel olandır. Bununla birlikte İsrail’de yaşayan Yahudi vatandaşlar içerisinde Siyonist tarih bilinci ve olumsuz propagandalara rağmen az sayıda da olsa ılıman ve Filistin meselesine insancıl bakan insanlar vardır.[6]

Ilan Pappé, İsrail-Filistin sorunu, İsrail ve Filistin başta olmak üzere temsil, tarihyazımı, uluslararası ve bölgesel siyaset ve ekonomiyi analiz eden birçok kitap kaleme almıştır. Onun çalışmalarından çıkan entelektüel ve ahlaki sonuca göre dünya ve İsrail suçludur ve ‘Filistinliler dünyanın işgal edilmiş en geniş hapishanesinde yaşamaktadırlar.’[7] Bu vakıa, İslâm dünyasının gözünün neden özellikle de Filistin’de olduğunu ve bir Filistin sorunu kadar bir İsrail sorununun da bulunduğunu izah etmektedir. Pappé, çalışmalarında bölgedeki Müslüman ülke ve toplumların Filistinlilerin başına gelenlere neden seyirci kaldıklarını da siyaset ve ekonomiye dair gerekçelerle açıklamaktadır.

Bitirirken beni çalışkan ve duyarlı bir Edward Said yorumcusu ve tarihyazımını küresel ve bölgesel tarih anlatılarına uygulayan titiz bir analist olan Ilan Pappé’dan haberdar ettiği için saygıdeğer Hocam Prof. Dr. Erdal Baykan beyefendiye teşekkür ederim. Bu arada Pappé’a “nasıl aktivist oldunuz ve neden Filistin?” şeklinde bir soru sorulmakta ve o da, “bana bunu sorana sen neden değilsin?” diye soran bir cevapla karşılık vererek samimi bir izahta bulunmaktadır. Buna göre, insan varolan bir sorunun nereden geldiğini merak eder ve bu merakı gidererek gerçeği öğrenmek istemek onu rahatlatır. Bu şekilde insan kendine ait huzurlu bir yolculuğa çıkmış olur. Aktivist olabilmek için insanın ne olduğunu, ailesini, çevresini ve sevdiklerini bir süreliğine unutması gereklidir. Çünkü bunların tamamı insanın duyarlılıklarını manipüle eder ve insanı yanlı hale getirir. İnsan güzel şeyleri paylaşmak ister ve eğer paylaşmak istenilen toplumda bir sorun varsa buna gözlerin, aklın ve kalbin kapatılması mümkün değildir.

[1] Ilan Pappe, “One-state solution, the way forward in Palestine”, The Hindu 26.05.2021, https://www.thehindu.com/opinion/lead/one-state-solution-the-way-forward-in-palestine/article34644650.ece (Erişim Tarihi: 28.05.2021)

[2] Romana Rubeo, Ramzy Baroud, “‘One State Is A Game Changer’: A Conversation With Ilan Pappe And Awad Abdelfattah On The One Democratic State Campaign”, Scoop World 11.01.2021, https://www.scoop.co.nz/stories/WO2101/S00058/one-state-is-a-game-changer-a-conversation-with-ilan-pappe-and-awad-abdelfattah-on-the-one-democratic-state-campaign.htm (Erişim Tarihi: 28.05.2021)

[3] Romana, Baroud, “‘One State Is A Game Changer’: A Conversation With Ilan Pappe And Awad Abdelfattah On The One Democratic State Campaign”.

[4] Noam Chomsky, Ilan Pappé, On Palestine, Chicago, Illinois: Haymarket Books, 2015 (e-book), s. 6-7.

[5] Bkz. Noam Chomsky, Ilan Pappé, On Palestine, s. 15, 20, 104, 125. Bu röportaj kitapta Chomsky ve Pappé’in cevapları çok önemli tanıklıklar barındırmaktadır.

[6] Ilan Pappé, Israel, London and New York: Routledge, 2018, s. 82-98.

[7] Bkz. Ilan Pappe, The Biggest Prison on Earth: A History of Occupied Territories, London: Oneworld Publication, 2017.